Uz stotu obljetnicu rođenja Tone Hrovata (1915-1941)

Krajem prošle godine u jednom razgovoru sa gospođom Vidom Hrovat prvi put jasno sam izrazio želju da u Bosni ili u Sloveniji pripremim odnosno postavim veliku likovnu izložbu, čija bi bila tema vrlo zanimljiva krajiška porodica Hrovat, Poznato je naime, da su najstariji članovi te porodice krajem devetnaestog stoljeća došli u bosansko naselje Velika Kladuša iz slovenskog sela Log Čezsoški, koje se nalazi u blizini naselja Bovec. Ideja o velikoj likovnoj izložbi na kojoj bi predstavio porodicu Hrovat konačno je »pala u vodu« krajem mjeseca januara ove godine i to nakon što sam obavio dva razgovora sa predstavnicima općine Velika Kladuša. 

Porodica Hrovat predstavljena je inače u knjizi »Slovenci v Bosni in Hercegovini skozi pričevanja, spomine in literarne podobe: 1831–2007«, koju je u Ljubljani 2008. godine objavila slovenska historičarka Vera Kržišnik Bukić. Gotovo svi članovi te porodice bili su istaknuti velikokladuški antifašisti, revolucionari i intelektualci, a među najdragocjenije podatke o njima spadaju i sjećanja Kate Hrovat (objavljena su u knjižnom obliku 2006. godine u Velikoj Kladuši). 

Bista Tone Hrovata u naselju Velika Kladuša (foto: Esad Šabanagić)

Katin rođeni brat bio je velikokladuški komunist (član komiteta KPJ za okrug Karlovac) Tono Hrovat, koji je u ljeto 1941. godine organizirao narodni ustanak protiv fašista, nacista i njihovih vjernih sluga na Baniji, Kordunu i u Cazinskoj krajini. Krajem mjeseca jula 1941. godine, prilikom obilaska ustaničkih sela i naselja, Tono Hrovat i Mile Dejanović bili su smrtno ranjeni, a bijegom uspio se spasiti samo Huska Miljković. U svojim sjećanjima Kata Hrovat spomenula je i to da je u ljeto 1941. godine njen brat Tono ilegalno živio u jednom selu uz rječicu Glinicu, a u Beogradu 2011. godine Dušan D. Miljković objavio je knjigu »Stradanja u Cazinskoj krajini i antifašistička borba (1941-1945)« u kojoj je tvrdio da su u selu Glinica Tonu Hrovata, te još neke istaknute komuniste uhvatile ustaše. 

Deset godina nakon smrti Tone Hrovata u naselju Velika Kladuša njegovo ime dobilo je jedno kulturno-umjetničko društvo, koje inače pod tim imenom i danas djeluje, a u osamdesetim i devedesetim godinama 20. stoljeća pod imenom Tono Hrovat djelovao je i velikokladuški srednjoškolski centar.

Bilo bi lijepo da stotu obljetnicu rođenja znamenitog Kladušanina jednim nastupom obilježe i članovi velikokladuškog KUD Tono Hrovat.